EN ISO 14362 Tekstiller - Azo Renklendiricilerden Türetilen Belirli Aromatik Aminlerin Tayini İçin Yöntemler

Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan ISO 14362 standardı, tekstil liflerinden yapılmış belli ürünlerin imalatında veya işlenmesinde kullanılamayan ve indirgeyici ajan tarafından ekstraksiyonlu veya ekstraksiyonsuz olarak erişilebilir olan belli azo renklendiricilerin kullanımını tespit etmeye yönelik test yöntemleri açıklamaktadır.

İndirgeyici ajan tarafından ekstraksiyon yapılmadan erişilebilen azo renklendiriciler, pigmentlerle renklendirmek veya boyamak için kullanılan şu liflerdir:

• Selülozik lifler (örneğin pamuk ve viskon)
• Protein lifleri (örneğin yün ve ipek)
• Sentetik lifler (örneğin poliamid ve akrilik)

Ekstraksiyon ile erişilebilen azo renklendiriciler, sentetik lifleri dispers boyalarla boyamak için kullanılanlardır. Şu sayılan sentetik elyaflar dispers boyalarla boyanabilir: polyester, poliamid, asetat, triasetat, akrilik ve kloro elyaf.

ISO 14362 test yöntemi, boyalı, baskılı ve kaplamalı tüm renkli tekstiller için geçerlidir.

ISO 14362 standardı şu başlıklarla üç bölüm halinde yayınlanmıştır, ancak ikinci bölüm daha sonra yürürlükten kaldırılmıştır:

• Bölüm 1: Lifleri çıkararak ve çıkarmadan erişilebilen belirli azo renklendiricilerin kullanımının tespiti
• Bölüm 2: Lifleri çıkararak erişilebilen belirli azo renklendiricilerin kullanımının tespiti
• Bölüm 3: 4-aminoazobenzen açığa çıkarabilen belirli azo renklendiricilerin kullanımının tespiti

Söz konusu standartlar dizisi ülkemizde Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından şu başlıklarla yayınlanmıştır:

• TS EN ISO 14362-1 Tekstil - Azo boyar maddelerden türetilen belirli aromatik aminlerin tayini için yöntemler - Bölüm 1: Liflerde ekstraksiyon yapılarak ve yapılmadan elde edilebilen belirli azo boyar maddelerin kullanımının tespiti
• TS EN ISO 14362-3 Tekstil - Azo boyar maddelerden türetilen belirli aromatik aminlerin tayini için yöntemler - Bölüm 3: 4-aminoazobenzen açığa çıkarabilen belirli azo boyar maddelerin kullanımının tespiti

4-aminoazobenzen oluşturan azo renklendiriciler, ISO 14362-1 standardı koşulları altında, aminler anilin ve 1,4-fenilendiamin üretir. Bu 4-aminoazobenzen renklendiricilerin varlığı, örneğin kullanılan renklendiricinin kimyasal yapısı olmadan veya özel bir prosedür olmadan güvenilir bir şekilde tespit edilemez. Bu bakımdan standardın üçüncü bölümü birinci bölümü tamamlayıcı niteliktedir.

ISO 14362-3 standardı, ISO 14362-1 standardını tamamlayıcı niteliktedir ve özellikle selülozdan yapılmış tekstillerle ilgili olarak, 4-aminoazobenzen açığa çıkarabilen ve indirgeyici ajanın ekstraksiyon olmaksızın erişilebilen belli azo renklendiricilerin ürünlerde kullanımını tespit etmek için özel bir prosedürü açıklar. Örneğin pamuk, viskon, yün ve ipek gibi protein lifleri ekstrakt edilmeden, polyester veya suni deri gibi lifler ise ekstrakt edilerek erişilmektedir. Bu test yöntemi, bazı elyaf karışımları için ekstrakt edilerek veya edilmeyerek uygulanmaktadır. Ayrıca ürünlerde serbest amin olarak mevcut olan 4-aminoazobenzeni de tespit etmektedir.

Kuruluşumuz, sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, ulusal ve uluslararası standartlar çerçevesinde, talep eden işletmelere ISO 14362 standardı kapsamında tekstil ürünlerinde azo renklendiricilerden türetilen belirli aromatik aminlerin tayini için test yöntemleri hizmetleri vermektedir.