DIN 54231 Tekstil - Dispers Boyaların Tespiti

Dispers boyarmadde, suda çözünürlüğü daha düşük olan ve iyonik olmayan bir boya türüdür. Bu boya ilk olarak doğal olarak oluşan organik bileşik selülozdan türetilmiş sentetik bir madde olan selüloz asetatın boyanması için kullanılmıştır.

Sentetik liflerin gelişmesi ile birlikte arka arkaya naylon ve polyester ortaya çıkmıştır. Bunlar, yüksek daha az lif boşluğu içeren ve güçlü hidrofobiklik özellikler gösteren maddelerdir. Bu elyaflar yüksek sıcaklık altında şişirilerek dispers boyarmadde ile boyanmakta, böylece boyarmadde elyafın içine tam olarak nüfuz etmektedir. Bu nedenle, daha iyi hidrofobikliğe ve belli bir dispersiyona sahip, süblimasyona dayanıklı yeni boyarmaddeler için talep artmıştır.

Günümüzde baskı ve boyama işlemlerinde polyester kumaşların boyanmasında yaygın olarak dispers boyalar kullanılmaktadır. Dispers boyanın boyama çözeltisi, ortalama ve stabil bir süspansiyondur. Dispers boyalar esas olarak polyester elyafları ve asetat elyaflarını boyamak için kullanılmıştır, ancak 1950’li yıllardan itibaren polyester elyafın ortaya çıkması ile dispers boyarmaddeler hızlı bir gelişme göstermiştir ve boya sektöründe önemli bir ürün haline gelmiştir.

Ülkemizde dispers boyaların üretimi çok fazla olmamaktadır, ancak özellikle tekstil sektöründe kullanım alanı oldukça geniştir. Genel olarak tekstil sektöründe polyester elyafı boyamak amacı ile en fazla dispers kırmızı boya kullanılmaktadır. Gelişmiş laboratuvarlarda tekstil sektöründe kullanılan çeşitli dispers boyarmaddelerin sentezleri yapılmakta, sentezlenen boyarmaddenin erime noktası, infrared (kızılötesi) spektrumu ve ince tabaka kromatografisi değerlendirilerek karakteri belirlenmektedir. Daha sonra boyanın uygulanma özelliği üzerine yıkama etkisi (dispergatör miktarının etkisi) belirlenmektedir. Yine boyanmış kumaşların renk ölçümleri yapılmakta ve renk ekseni üzerindeki gerçek yerleri tespit edilmektedir.

Esas olarak renkli atıkların yüzeysel su kütlelerine karışması, renk üretiminden sorumlu boyaların mutajenik ve kanserojen etkileri nedeniyle sucul ekoloji ve insanlar üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Dispers boyalar, renkli tekstil ürünleri vücut ile temas ettiği zaman hassasiyete neden olmaktadır. Özellikle çocuklar için potansiyel alerjen olarak kabul edilmektedir. Sentetik tekstil boyalarına karşı kontak alerjik reaksiyonlar çok uzun zamandan beri bilinmektedir.

Endüstriyel atıksularda bulunan dispers boyarmaddeler dahil çeşitli kirleticileri en aza indirmek için, adsorban dozu, adsorban konsantrasyonu, çalkalama hızı, sıcaklık, pH değeri, partikül boyutu ve temas süresi gibi farklı parametreler takip edilmektedir. Boyalar farklı şekillerde gruplandırılmaktadır, ancak birincil gruplandırma, kimyasal bileşimlerine ve özelliklerine dayanmaktadır. Boyalar, suda çözünen asidik ve bazik boyalar, kompleks dispers boyalar, azo bazlı boyalar veya metal kompleks boyalar gibi farklı kimyasal yapılara sahiptir. Bunlar arasında dispers boyalar daha az çözünür özelliktedir ve polyester elyafların boyanması için çok faydalıdır.

Kuruluşumuz, sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, ulusal ve uluslararası standartlar çerçevesinde, talep eden işletmelere DIN 54231 standardı kapsamında tekstil ürünlerinde dispers boyaların tespiti hizmetleri vermektedir.